Vào khoảng cuối tháng 9 trên cây ngô đông trồng trên đất 2 lúa ở Nghệ An xuất hiện hiện tượng: Cây ngô không phát triển được, lùn rụt, lá xoăn, phiến lá dày, phần gốc mọc nhiều chồi phụ. Hiện tượng này trước đây trước đây chưa từng có trên cây ngô nên nông dân gọi là “Bệnh lạ”. Diện tích ban đầu được xác định có triệu chứng bệnh là 90,1 ha gồm huyện Đô Lương 5 ha, Anh Sơn 12,1 ha, Diễn Châu 70 ha ... với tỷ lệ cây bị hại trung bình 2 – 5%, cao 10 – 15%, có vùng 20 – 25%. Hiện tượng này cũng được phát hiện thấy ở một số huyện khác như Quỳnh Lưu, Yên Thành, Tân Kỳ...

          Trước tình hình trên, Sở NN&PTNT đã chỉ đạo Chi cục BVTV tiến hành lấy mẫu gửi Viện BVTV phân tích giám định nguyên nhân gây bệnh, đồng thời chỉ đạo các địa phương thực hiện giải pháp trước mắt là nhổ bỏ tiêu huỷ sạch những cây bị bệnh, dùng vôi bột bón sử lý gốc cây bệnh sau đó trồng dặm lại để đảm bảo mật độ và nặng suất sau này.

          Sau một thời gian nghiên cứu, kết quả giám định mẫu bằng kỹ thuật RT-PCR với cặp mồi đặc hiệu, ngày 19/10/2009 Viện BVTV đã có thông báo bằng văn bản gửi Sở NN&PTNT Nghệ An về kết quả giám định mẫu ngô của Nghệ An. Kết quả cho thấy 9/11 mẫu phân tích có phản ứng dương tính với cặp mồi để xác định virus lúa lùn sọc đen dòng 2 trên các mẫu ngô giống B06, nếp MX2, C919 của các huyện Yên Thành, Diễn Châu (virus lúa lùn sọc đen dòng 2 – là kết quả giám định trên lúa bị vàng lùn, lùn xoắn lá ở các tỉnh phía Bắc trong vụ hè thu – mùa năm 2009 của Viện BVTV).

          Từ kết quả giám định trên, Viện BVTV đã kiến nghị thực hiện một số biện pháp sau:

          Nhổ và tiêu huỷ những cây ngô có triệu chứng xoăn lùn, cây còi cọc.

          Theo dõi và phát hiện rầy lưng trắng, rầy nâu nhỏ trên ngô, nếu phá hiện thì sử dụng các loại thuốc trừ rầy nội hấp để phun ngay, đặc biệt chú ý diện tích ngô trồng trên đất lúa bị bẹnh trong vụ hè thu – mùa vừa qua.

          Xây dựng hệ thống bẫy đèn để theo dõi các đợt rầy vào đèn để có kế hoạch chủ động phòng trừ rầy môi giới.

          Nhận định của Viện BVTV virus lúa lùn sọc đen dòng 2 được tìm thấy trên cây ngô rất có thể do nguồn bệnh trên lúa chuyển sang.

          Theo khuyến cáo của Viện BVTV, Sở NN&PTNT Nghệ An đã yêu cầu Chi cục BVTV cùng các địa phương có diện tích ngô đông bị bệnh chỉ đạo bà con nông dân nhỏ bỏ tiêu huỷ sạch cây ngô bị bệnh. Tổ chức điều tra theo dõi các đối tượng rầy trên đồng ruộng và thông qua hệ thống đốt đèn tại các trạm BVTV huyện. Qua công tác điều tra theo dõi, Chi cục BVTV đã phát hiện thấy trên cây ngô đông ở một số địa phương có rầy lưng trắng phát sinh ở mật độ thấp và cũng đã tìm thấy sự có mặt của rầy nâu nhỏ (rầy xám)  - là đối tượng rầy mới xuất hiện ở Việt Nam trong thời gian gần đây.

Nguyễn Đình Hương